Roedd tîm Terrence Higgins Trust Cymru allan mewn grym yng nghynhadledd Fast Track Cymru yn Wrecsam yr wythnos ddiwethaf. Roedd y diwrnod yn archwilio’r data diweddaraf ar brofion HIV, trosglwyddo a gofal ac yn cynnwys mewnwelediad gan bartneriaid o bob rhan o Gymru
Ar y Cae Ras yng Ngogledd Cymru, y sesiwn profiad byw oedd yn sefyll allan i’r gweddill.
Un o’r siaradwyr oedd Callum Lea, a gafodd ddiagnosis o HIV tra yn y brifysgol ac sydd wedi dewis gwneud ei gartref yng Nghaerdydd. Mae Callum yn siaradwr Lleisiau Positif Terrence HigginsTrust gan fynd i ysgolion, grwpiau cymunedol, cartrefi gofal a chorfforaethau i adrodd ei stori HIV ac ateb cwestiynau gan ei gynulleidfa benodol. Mae’n aml yn dod â’r dorf o’i flaen i ddagrau gyda thristwch a llawer o chwerthin
Mae Callum yn sôn am wylio’r hysbyseb deledu ‘Mae Stigma yn fwy niweidiol na HIV’ a ddatblygwyd mewn partneriaeth gan Terrence Higgins Trust yr Alban a Llywodraeth yr Alban. Dywedodd:
‘Roedd gweld profiadau’r pedwar person yn yr hysbyseb yn siarad â fi. Mewn dim ond 90 eiliad roedd gennych ffenestr i’r hyn y mae llawer o bobl sy’n byw gyda HIV yn mynd drwyddo – aelod o’r teulu mewn ofn, gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn eich trin fel risg haint neu’n cael eich gwrthod ar ap gwneud oed. Roedd yn bwysig dal drych i fyny at gymdeithas, dangos iddyn nhw beth sy’n digwydd ond peidio â’u gwneud yn bobol wael- ewch â nhw ar daith ac agor eu llygaid i stigma HIV. Mae angen rhywbeth tebyg arnom yng Nghymru neu’r DU gyfan.’
Aeth ymlaen i sôn am bwysigrwydd gwasanaethau i bobl sy’n byw gyda HIV yng Nghymru, a dim ond y GIG a Terrence Higgins Trust sydd ar gael ‘Gall diagnosis HIV fod yn ddechrau taith unig iawn ond nid oes rhaid iddo fod felly. Mae gwasanaethau Terrence Higgins Trust – eu gweithdai gwrth-stigma a hyfforddiant Lleisiau Positif– wedi bod yn dipyn o newid i mi. Mae’n bryd i Lywodraeth Cymru ariannu’r capasiti Cymorth Cymheiriaid a addawyd ganddynt yn y Cynllun Gweithredu ar HIV.
Fe wnaeth aelod arall o’r panel, sef, Richard sy’n gweithio mewn awdurdod lleol ac sydd wedi bod yn byw gyda HIV ers 15 mlynedd, apel angerddol dros wrando ar y rhai sy’n byw gyda HIV.
‘Mae’n bwysig ein bod ni’n prif ffrydio’r sgwrs am HIV, yn caniatáu i bobl nad ydyn nhw’n siarad amdano gymaint ag yr ydym ni’n ei wneud i ddysgu bod cymaint wedi newid – o rwyddineb profi i effeithiolrwydd triniaeth – i ofyn cwestiwn yn ei gylch. yr hyn nad ydynt yn ei wybod ac yn clywed ein profiad byw. Mae normaleiddio HIV yn dda i’r rhai sy’n byw gyda HIV ond mae hefyd yn grymuso’r rhai sydd angen mynediad i atal HIV boed hynny’n gondomau neu PrEP. Gyda’n gilydd gallwn wneud gwahaniaeth a throi’r deial ar stigma HIV.’
Dywedodd Ruth Burns, Pennaeth Gwasanaethau Cymorth HIV yn Terrence Higgins Trust am y gynhadledd:
‘Roedd yn wych rhannu gyda chydweithwyr o Gymru y gwaith gwych sy’n digwydd wrth i ni ddechrau ehangu ein cynnig cymorth cymheiriaid yng Nghymru. Bydd cael Cydlynydd Cymorth Cymheiriaid wedi’i leoli yng Nghymru ac sy’n siarad Cymraeg yn cryfhau ein tîm ac yn dod â mwy o leisiau nas clywir i’r bwrdd. Mae Terrence Higgins Trust Cymru yn bartner balch yng Nghynllun Gweithredu HIV Cymru a bydd yn parhau i guro’r drwm am wasanaethau i bobl sy’n byw gyda HIV.’
Diolch yn arbennig i Dr Alessandro Ceccarelli a gadeiriodd y sesiwn dreiddgar hon, y tîm trefnu yn Fast Track Cymru a Zoe Couzens yn Iechyd Cyhoeddus Cymru.
