Mae’n Ddiwrnod Gwelededd Traws heddiw, cyfle i ddathlu pobl draws a chodi ymwybyddiaeth o’r anghydraddoldebau a’r gwahaniaethu sy’n wynebu’r gymuned draws.
Yn y Terrence Higgins Trust, rydyn ni’n sefyll gyda’r gymuned draws ac yn dathlu’r rhai sy’n brwydro dros hawliau a llesiant pobl draws ym mhob man. Mae hyn yn cynnwys pobl draws sy’n byw gyda HIV, sy’n gallu byw bywydau hir ac iach ar driniaeth effeithiol ond sy’n parhau i brofi llawer iawn o stigma a gwahaniaethu.
Mae Diwrnod Gwelededd Traws yn arbennig o bwysig yng nghyd-destun trawsffobia cynyddol yn y DU a thramor. Dangosodd arolwg YouGov diweddar agweddau cynyddol negyddol tuag at bobl draws yn y DU, sy’n creu amgylchedd cynyddol ansicr i’r gymuned.
Ar ben hynny, mae pobl draws sy’n byw gyda HIV yn profi cryn dipyn o wahaniaethu a stigma o ganlyniad i’w hunaniaeth rhywedd a’u statws HIV.
Canfu arolwg Positive Voices (2024), a arolygodd 4,540 o bobl am eu profiadau o fyw gyda HIV yn y DU, ganlyniadau is i bobl draws sy’n byw gyda HIV ar draws bron pob maes:
- Mewn arolwg, roedd 50% o’r rhai a oedd yn uniaethu fel pobl draws, anneuaidd neu mewn ffordd arall wedi profi trais corfforol o gymharu â 26% o’r boblogaeth gyffredinol
- Ymhlith pobl sy’n byw gyda HIV, roedd diweithdra ar ei uchaf ymhlith pobl a oedd yn uniaethu fel traws, anneuaidd neu mewn ffordd arall (19%)
- Adroddodd 39% o’r bobl sy’n byw gyda HIV sy’n uniaethu fel traws, anneuaidd neu mewn ffordd arall symptomau iselder
- Adroddodd dros 1 o bob 5 (23%) person sy’n uniaethu fel person traws, anneuaidd neu mewn ffordd arall eu bod wedi dioddef aflonyddu ar lafar oherwydd eu statws HIV yn ystod y flwyddyn ddiwethaf
- Roedd 48% o bobl sy’n uniaethu fel traws, anneuaidd neu mewn ffordd arall yn teimlo cywilydd o’u statws HIV.
Bydd y Terrence Higgins Trust yn parhau i frwydro dros newid a darpariaeth cymorth sy’n newid bywydau fel y gall pob person traws sy’n byw gyda HIV fyw’n dda. Ond mae angen eich helpu chi arnom ni.
Niamh Millar (yn y llun isod) yw ein Cydlynydd Byw’n Dda Ar-lein yn y Terrence Higgins Trust, ac mae’n fenyw draws sy’n byw gyda HIV.
Ar y Diwrnod Gwelededd Traws hwn, rhaid i ni herio trawsffobia yn ei holl ffurfiau, a hyd yn oed pan fydd y sgwrs yn anodd. Yn enwedig pan fydd y sgwrs yn anodd! Mae penderfyniadau ynghylch gofal traws yn cael effaith uniongyrchol. Rhaid i ni herio. Rhaid i ni beidio â chilio rhagddo. Ac mae angen i bawb sefyll gyda ni, ym mhob agwedd. Mae'n flinedig, delio â thrawsffobia a stigma HIV. Mae'n effeithio ar ein hiechyd meddwl a'n hansawdd bywyd. Rydyn ni'n gwbl ymwybodol o'r stigma rydyn ni'n ei wynebu fel pobl sy'n byw gyda HIV, yn enwedig o fewn lleoliadau gofal iechyd, ond pan fyddwch chi'n ychwanegu bod yn draws, gall arwain at wahaniaethu pellach yn aml. Mae cymaint o gamddealltwriaeth am y ddau, a ph'un a yw'n anfwriadol neu'n fwriadol, gall fod yn brofiad heriol.
Ymhlith prosiectau eraill, mae Niamh yn rhedeg My Community, ein gofod ar-lein sydd am ddim lle gall pobl sy’n byw gyda HIV gysylltu â’i gilydd. Gall aelodau siarad a rhannu gydag eraill o bob cwr o’r wlad, gan drafod unrhyw beth o ymdopi â HIV a pherthnasoedd i ffilmiau a cherddoriaeth.
Fy ngobaith yw y bydd pobl draws sy'n byw gyda HIV yn gweld hwn ac yn ymuno â My Community. Mae gennym ni ofod traws anneuaidd lle gallwn ni gysylltu, rhannu a chefnogi ein gilydd. Mae’r adnodd hwn yn achubiaeth ac yn ofod cymunedol pwysig i bobl draws sy'n byw gyda HIV.
Mae My Community yn rhad ac am ddim i aelodau ond mae’n dibynnu ar roddion gennych chi a phobl eraill fel chi. Gallai rhodd o £25 heddiw helpu i gadw My Community i fynd fel y gall pobl draws sy’n byw gyda HIV barhau i rannu profiadau, gwybodaeth a chymorth.
Dylai byw’n dda gyda HIV ac iechyd rhywiol da fod yn hygyrch i bawb, ond mae pobl draws, anneuaidd a rhywedd-amrywiol yn aml yn gweld eu bod yn cael eu gadael allan o wybodaeth prif ffrwd sy’n ymwneud ag iechyd a llesiant.
Os ydych chi’n berson traws sy’n byw gyda HIV neu eisiau gwybod mwy am iechyd rhywiol, gallwch fwrw golwg ar ein hadnoddau iechyd rhywiol ar-lein ar gyfer pobl draws ac anneuaidd.
Mae ein hamrywiaeth o adnoddau wedi’u hysgrifennu a’u cynhyrchu gan staff traws ac anneuaidd yn y Terrence Higgins Trust, ar y cyd ag aelodau o’r gymuned draws o grwpiau ffocws cymunedol a phobl draws sy’n gweithio’n broffesiynol ym maes iechyd rhywiol.
